Wat speelt er op Europees niveau inzake bestrijding late betalingen?

De Europese Commissie is met een voorstel gekomen voor herziening van de huidige Europese Richtlijn 2011/07/EU inzake bestrijding van late betalingen in handelstransacties omdat zij van mening is dat deze onvoldoende in staat is om het probleem van late betalingen aan te pakken.

De Commissie heeft voorstel EUR-Lex - 52023PC0533 - EN - EUR-Lex (europa.eu) gepresenteerd, die de huidige Richtlijn vervangt, en adresseert problemen met betrekking tot late betalingen in de EU. Ongeveer de helft van de jaarlijks 18 miljard uitgezonden facturen wordt te laat betaald, wat negatieve gevolgen heeft voor liquiditeit, kasstromen, groei en concurrentiepositie van bedrijven, vooral het mkb. De factoren die overschrijding van de betaaltermijn veroorzaken zijn onder andere onvoldoende preventieve maatregelen, ongeschikte afschrikmiddelen en onvoldoende handhaving- en herstelmechanismen als ook rechtvaardige betaalvoorwaarden.

In de Tweede kamer is door de minister van Buitenlandse Zaken namens de werkgroep Beoordeling Nieuwe Commissie voorstellen (BNC) een stuk ingediend welke een samenvatting en mogelijke gevolgen voor de Nederlandse praktijk weergeeft; Fiche; Verordening inzake bestrijding van late betalingen in handelstransacties.

In het voorstel formuleert de Europese Commissie drie specifieke doelstellingen: het voorkomen dat late betalingen plaatsvinden; het faciliteren van tijdige betalingen; en het versterken van zowel bedrijven als de handhaving- en herstelmechanismen.

Het voorstel bevat negen maatregelen die moeten bijdragen aan deze doelstellingen;

1. Het verkorten van de maximale wettelijke betaaltermijn van 60 tot 30 dagen voor alle commerciële transacties, zowel van overheden aan bedrijven als tussen bedrijven onderling.

2. Het beperken van de verificatieprocedure tot maximaal 30 dagen.
3. Het beschikbaar maken voor het mkb van instrumenten en trainingen over kredietbeheer, financiële geletterdheid en digitale vaardigheden trainingen door lidstaten.

4. Het rentepercentage wordt geharmoniseerd, en de rente is automatisch verschuldigd in geval van overschrijding van de betaaltermijn.

5. Het verhogen van de vergoeding voor kosten van verhaal bij overschrijding van de betaaltermijn van 40 naar 50 euro.

6. EU-lidstaten dienen instanties aan te wijzen die verantwoordelijk zijn voor handhaving van de verordening, het uitvoeren van onderzoeken op eigen initiatief of naar aanleiding van klachten, die bevoegd zijn om administratieve sancties op te leggen en de naam van overtreders te publiceren.

7. Bij overheidsopdrachten moeten aanbestedende instanties controleren of betaling aan de hoofdaannemer is doorgegeven aan de directe onderaannemers.

8. Lidstaten moeten een nationaal bemiddelingssysteem opzetten om betalingsgeschillen in commerciële transacties op te lossen.

9. Lidstaten dienen ervoor te zorgen dat er adequate en effectieve middelen bestaan om oneerlijke contractuele voorwaarden en praktijken aan te pakken.

Het impact assessment van de Commissie ondersteunt het samenvoegen van verschillende beleidsopties in één pakket, wat naar verwachting zal leiden tot een 35% reductie in late betalingen. De beleidsmaatregelen richten zich op onderhandelingsfasen, naleving van betaaltermijnen en versterking van herstelmechanismen, en de Commissie benadrukt dat geïntegreerde maatregelen effectiever zijn dan geïsoleerde toepassing.

In mijn eerdere blog De wettelijke betalingstermijn 30 dagen is ingegaan is te lezen wat Nederland nú doet met betrekking tot bestrijding van late betalingen in handelstransacties.

Wat vindt Nederland van dit voorstel?

Uit het “Fiche; Verordening inzake bestrijding van late betalingen in handelstransacties” blijkt het volgende:

• Een positieve ontvangst van het Commissievoorstel, erkenning van problemen met late betalingen en de kwetsbaarheid van het mkb.
• Bezwaren tegen de verplichting voor lidstaten om een toezichthouder aan te wijzen en voorstander van alternatieve maatregelen.
• Ondersteuning voor het verkorten van de maximale betaaltermijn tot 30 dagen, met behoud van onderhandelingsvrijheid tussen grootbedrijven onderling en mkb'ers onderling.
• Oproep voor duidelijkheid over het moment waarop rente verschuldigd is en aanpassing van de definitie van de betaaltermijn.
• Steun voor beperking van verificatieprocedures tot 30 dagen, met ruimte voor uitzonderingen bij grote, complexe infrastructuurwerken.
• Steun voor het aanbieden van instrumenten en trainingen aan het mkb.
• Positieve houding tegenover harmonisatie van het rentepercentage en verhoging van de vaste schadevergoeding.
• Bezwaren tegen het voorstel om publieke opdrachtgevers verantwoordelijk te maken voor het controleren van betalingen aan onderaannemers.
• Steun voor het opzetten van nationale bemiddelingssystemen voor betalingsgeschillen.
• Steun voor het verduidelijken van nietige contractuele bedingen rondom wettelijke rente en schadevergoeding.
• Vragen om nadere omschrijving van wanneer maatregelen tegen oneerlijke contractuele voorwaarden als "adequaat en effectief" worden beschouwd.

Wat zijn de verwachtingen over dit voorstel?

Algemene steun voor het voorstel lijkt aanwezig onder lidstaten, maar de positie van individuele landen ten aanzien van specifieke maatregelen is nog onbekend.

Sommige lidstaten hebben tijdens de consultatie een voorkeur uitgesproken voor een Richtlijn boven een Verordening.

Positie van het Europees Parlement is nog onbekend, en de verdere behandeling van het voorstel moet nog plaatsvinden. De verwachting is positief.